เดินแบบไหนได้ภาระจำยอม
แบ่งเป็น 2 กรณี
1.การเดินโดยอาศัยสิทธิของเจ้าของที่ดิน หรือ เดินโดยถือวิสาสะ กล่าวคือ การเดินโดยได้รับการอนุญาตจากเจ้าของที่ดินให้เดินเข้า-ออก หรือ เป็นญาติหรือคนในหมู่บ้าน ชุมชน ละแวกบ้านใกล้เคียงกัน เป็นการเอื้อเฟื้อต่อกัน แม้ใช้ทางเกินกว่า 10 ปี ก็ไม่ได้ภาระจำยอมโดยอายุความ
2.การเดินโดยปรปักษ์ กล่าวคือ การใช้ทางเดินโดยสงบและเปิดเผย โดยที่ไม่ได้ขอหรือได้รับการอนุญาตจากเจ้าของที่ดิน เมื่อใช้ทางเดินเป็นเวลา 10 ปี ได้ภาระจำยอมโดยอายุความ
ตัวบทกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 1382 บุคคลใดครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้โดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลาสิบปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลาห้าปีไซร้ ท่านว่าบุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์
มาตรา 1401 ภาระจำยอมอาจได้มาโดยอายุความ ท่านให้นำบทบัญญัติว่าด้วยอายุความได้สิทธิอันกล่าวไว้ในลักษณะ 3 แห่งบรรพนี้มาใช้บังคับโดยอนุโลม
ตัวอย่างคำพิพากษาศาลฎีกา
1. คำพิพากษาศาลฎีกา 189/2530
โจทก์เดินผ่านทางพิพาทเป็นเวลานานหลายสิบปี โดยไม่ได้ขออนุญาตจำเลยเป็นการผ่านทางพิพาทโดยพลการ โจทก์ย่อมได้ภาระจำยอมโดยอายุความ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1401
2. คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 7884/2556
แม้โจทก์ทั้งสองใช้ทางพิพาทผ่านที่ดินของจำเลยทั้งสองกว่าสิบปี โดยได้รับอนุญาตจากจำเลยทั้งสอง ทางพิพาทย่อมไม่ตกเป็นภาระจำยอมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1401 จำเลยทั้งสองจึงมีสิทธินำสิ่งกีดขวางและปลูกต้นสนในที่ดินของตนได้ ไม่เป็นการละเมิดต่อโจทก์ทั้งสอง
3. คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 7873/2556
การใช้ทางพิพาทของโจทก์เป็นการใช้โดยถือวิสาสะอาศัยเกี่ยวพันในทางเครือญาตเป็นประการสำคัญ ถือไม่ได้ว่าโจทก์ใช้ทางพิพาทในลักษณะปรปักษ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1382 แม้โจทก์จะใช้ทางพิพาทผ่านที่ดินของจำเลยที่ 1 มากกว่าสิบปีทางพิพาท ก็ไม่ตกเป็นภาระจำยอมตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1401
4. คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1563/2550
การอยู่ร่วมกันของคนในชนบทตามปกติแล้วจะใช้ที่ดินข้างเคียงเป็นทางผ่านโดยถือวิสาสะ อันเป็นการเอื้อเฟื้ออาทรต่อกันในสังคม การใช้ทางพิพาทของโจทก์เข้าอยู่ลักษณะเช่นว่านี้ กรณีจึงถือไม่ได้ว่าโจทก์ใช้ทางพิพาทในลักษณะปรปักษ์ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1382 แม้โจทก์จะใช้ทางพิพาทผ่านที่ดินของจำเลยมานานกว่า 10 ปี ทางพิพาทก็ไม่ตกเป็นภาระจำยอมแก่ที่ดินโจทก์โดยอายุความตาม ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1401