ทนายคลายทุกข์ขอนำความรู้ของศาลแขวงจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เกี่ยวกับการดำเนินคดีผู้บริโภคตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551

บทความวันที่ 22 ต.ค. 2553, 00:00

มีผู้อ่านทั้งหมด 37300 ครั้ง

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับคดีผู้บริโภค

          ทนายคลายทุกข์ขอนำความรู้ของศาลแขวงจังหวัดพระนครศรีอยุธยา  เกี่ยวกับการดำเนินคดีผู้บริโภคตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค พ.ศ. 2551 ผู้บริโภคขอให้ฟ้องคดีได้   โดยไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียมศาล และค่าทนายความ  รายละเอียดเกี่ยวกับวัตถุประสงค์  คดีใดเป็นคดีผู้บริโภค ผู้บริโภคและผู้ประกอบธุรกิจเป็นใคร  การฟ้องคดีผู้บริโภค  คดีผู้บริโภคต้องฟ้องที่ศาลใด  ความรับผิดในสินค้าที่ชำรุดบกพร่อง  การอุทธรณ์ ฏีกา ผู้บริโภค
           ปัจจุบันได้มีการขยายตัวทางเศรษฐกิจค่อนข้างมาก มีการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ในการผลิตสินค้าและบริการ แต่ผู้บริโภคส่วนใหญ่กลับขาดความรู้ความเข้าใจ และมีอำนาจต่อรองที่ด้อยกว่าผู้ประกอบธุรกิจเป็นอย่างมาก และเมื่อมีข้อพิพาทอันเนื่องมาจากการใช้สินค้าหรือบริการเกิดขึ้น จึงมักถูกเอารัดเอาเปรียบอยู่เสมอ
          อีกทั้งผู้บริโภคยังมีข้อจำกัดเรื่องความรู้ความเข้าใจในเรื่องการดำเนินกระบวนพิจารณาในศาล ไม่รู้ว่าตนจะได้รับความยุติธรรมแค่ไหน มีข้อจำกัดเรื่องเงินค่าขึ้นศาล ค่าทนายความ และเห็นว่าหากตนฟ้องคดีไปต้องเสียทั้งเงิน เสียทั้งเวลาในการดำเนินคดี โดยไม่รู้ว่าตนมีโอกาสจะชนะคดีหรือไม่ จึงมีความคิดที่ว่าหากฟ้องไปจะได้ไม่คุ้มเสีย จึงจำต้องทนยอมรับการเอารัดเอาเปรียบของผู้ประกอบธุรกิจร่ำไป กฎหมายฉบับนี้จึงออกมา เพื่อช่วยเหลือผู้บริโภคในการดำเนินคดีในศาลโดยมีการเปลี่ยนแปลงหลักกฎหมายสารบัญญัติ กฎหมายวิธีสบัญญัติบางประการ และมีเจ้าพนักงานคดีคอยให้ความช่วยเหลือ แต่มิใช่ว่าจะออกมาเพื่อให้ฝ่ายผู้ประกอบธุรกิจต้องเสียเปรียบ เพราะหากผู้ประกอบธุรกิจ ดำเนินการโดยสุจริตแล้ว ไม่ว่ากฎหมายฉบับนี้หรือฉบับใด ก็ไม่อาจแตะต้องท่านได้ และยังต้องยอมรับในความสุจริตของท่าน ตัวอย่างคดีผู้บริโภค เช่น กู้ยืมเงินธนาคาร , บัตรเครดิต , เช่า , เช่าซื้อ , ซื้อขาย , รถ , บ้าน คอนโด , ซื้อขายวัสดุก่อสร้าง  รับเหมาก่อสร้าง  ประกันชีวิต ประกันภัย  การรักษาพยาบาล ศัลยกรรม หรือการบิน ก็เป็นคดีผู้บริโภค ฯลฯ

วัตถุประสงค์                             
          1. ให้ผู้บริโภคมีโอกาสเข้าถึงความยุติธรรมได้โดยสะดวก
          2. จัดกระบวนการค้นหาความจริงให้มีประสิทธิภาพ 
          3. ปรับปรุงระบบวิธีพิจารณาคดีให้รวดเร็ว และเพิ่มเติมหลักเกณฑ์ที่เอื้อต่อการเยียวยาความเสียหายให้แก่ผู้บริโภค
          4. เสริมสร้างมาตรฐานทางจริยธรรมในการดำเนินธุรกิจ และป้องปรามผู้ประกอบธุรกิจที่ไม่สุจริต

คดีใดเป็นคดีผู้บริโภค               
          (1) คดีแพ่งระหว่างผู้บริโภคหรือผู้มีอำนาจฟ้องคดีแทนบริโภคตามมาตรา 19 หรือตามกฎหมายอื่น กับผู้ประกอบธุรกิจซึ่งพิพาทกันเกี่ยวกับสิทธิหรือหน้าที่ตามกฎหมายอันเนื่องมาจากการบริโภคสินค้าหรือบริการ      
          (2) คดีแพ่งตามกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย      
          (3) คดีแพ่งที่เกี่ยวกับคดีตาม (1) หรือ (2)
          (4) คดีแพ่งที่มีกฎหมายให้ใช้วิธีพิจารณาตามพระราชบัญญัตินี้
          หากมีข้อสงสัยว่าคดีใด เป็นคดีผู้บริโภคให้ประธานศาลอุทธรณ์เป็นผู้วินิจฉัย คำวินิจฉัยของประธานศาลอุทธรณ์ให้เป็นที่สุด

ผู้บริโภคและผู้ประกอบธุรกิจหมายถึงใคร                                                             
          ผู้บริโภค หมายความว่า ผู้บริโภคตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองผู้บริโภคและให้หมายความรวมถึงผู้เสียหายตามกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัย
         ( ผู้บริโภคตามกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค หมายความว่า ผู้ซื้อหรือผู้ได้รับบริการจากผู้ประกอบธุรกิจหรือผู้ซึ่งได้รับการเสนอหรือการชักชวนจากผู้ประกอบธุรกิจเพื่อให้ซื้อสินค้าหรือรับบริการและหมายความรวมถึงผู้ใช้สินค้าหรือผู้ได้รับบริการจากผู้ประกอบธุรกิจโดยชอบแม้มิได้เป็นผู้เสียค่าตอบแทนก็ตาม )
         ผู้ประกอบธุรกิจ หมายความว่า ผู้ประกอบธุรกิจตามกฎหมายว่าด้วยการคุ้มครองบริโภคและให้หมายความรวมถึงผู้ประกอบการตามกฎหมายเกี่ยวกับ ความรับผิดต่อความเสียหายที่เกิดขึ้นจากสินค้าที่ไม่ปลอดภัยด้วย
         ( ผู้ประกอบธุรกิจตามกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค หมายความว่า ผู้ขาย ผู้ผลิตเพื่อขาย ผู้สั่งหรือนำเข้ามาในราชอาณาจักรเพื่อขายหรือผู้ซื้อเพื่อขายต่อซึ่งสินค้าหรือผู้ให้บริการและให้หมายความรวมถึงผู้ประกอบกิจการ โฆษณาด้วย )
 
การฟ้องคดีผู้บริโภค                                                                                                      
           การฟ้องคดีผู้บริโภค โจทก์จะฟ้องด้วยวาจาหรือเป็นหนังสือก็ได้ ในกรณีที่โจทก์ประสงค์จะฟ้องด้วยวาจา ให้เจ้าพนักงานคดี จัดให้มีการบันทึกรายละเอียดแห่งคำฟ้องแล้วให้โจทก์ลงลายมือชื่อไว้เป็นสำคัญ
           ในกรณีที่โจทก์ยื่นคำฟ้องเป็นหนังสือ หากคำฟ้องนั้นไม่ถูกต้องหรือขาดสาระสำคัญในเรื่องใดเจ้าพนักงานคดีอาจให้คำแนะนำแก่โจทก์เพื่อจัดทำคำฟ้องให้ถูกต้องครบถ้วนเพื่อประโยชน์ในการดำเนินคดี  ให้โจทก์เสนอพยานหลักฐานที่เกี่ยวข้องเท่าที่ทำได้มาพร้อมกับคำฟ้อง

คดีผู้บริโภคต้องฟ้องที่ศาลใด                                                                                 
           ในกรณีที่ผู้ประกอบธุรกิจจะฟ้องผู้บริโภค และผู้ประกอบธุรกิจมีสิทธิเสนอคำฟ้องต่อศาลที่ผู้บริโภคมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาลหรือต่อศาลอื่นได้ด้วย ให้ผู้ประกอบธุรกิจเสนอคำฟ้องต่อศาลที่ผู้บริโภคมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาลได้เพียงแห่งเดียว      
         แต่ถ้าผู้บริโภคจะฟ้องผู้ประกอบธุรกิจ มีสิทธิเสนอคำฟ้องทั้งต่อศาลที่มูลคดีเกิดและภูมิลำเนาของผู้ประกอบธุรกิจ  คดีผู้บริโภคที่ราคาทรัพย์สินที่พิพาทหรือจำนวนเงินที่ฟ้องไม่เกิน 300,000 บาท (หากเกินต้องฟ้องที่ศาลจังหวัด)

ความรับผิดในสินค้าที่ชำรุดบกพร่อง                                                                        
         ผู้บริโภคที่ซื้อสินค้าหรือรับบริการจากผู้ประกอบธุรกิจอาจได้รับสินค้าหรือบริการที่ไม่สมบูรณ์หรือไม่ได้มาตรฐาน  แต่ผู้บริโภคอาจไม่ได้รับการเยียวยา เช่น ซื้อรถใหม่แต่หลังจากนั้นไม่นานกลับเข้าอู่เป็นประจำ ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่ผิดวิสัย เมื่อผู้ซื้อขอให้เปลี่ยนรถคันใหม่ ผู้ขายมักปฏิเสธโดยอ้างว่าความชำรุดเสียหายที่เกิดขึ้นนั้นเป็นเรื่องของการรับประกันที่ผู้ขายจะต้องซ่อมแซมให้ตามความเหมาะสม แต่ผู้ซื้อไม่อาจเรียกร้องให้ผู้ขายเปลี่ยนรถคันใหม่ให้ตนได้ เห็นได้ชัดว่ากรณีนี้แม้ไม่เห็นถึงความชำรุดบกพร่องในระหว่างส่งมอบสินค้าแต่ก็ประเมินได้จากสภาพปัญหาว่า ข้อบกพร่องจะต้องมีอยู่ก่อนซึ่งน่าจะเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในขั้นตอนการผลิต  ไม่ใช่เกิดจากเหตุที่เพิ่งเกิดขึ้นอย่างแน่นอน ซึ่งตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดีผู้บริโภค  กำหนดให้ศาลมีอำนาจพิพากษาให้ผู้ประกอบธุรกิจเปลี่ยนสินค้าใหม่ให้แก่ผู้บริโภคแทนการแก้ไขซ่อมแซมสินค้าที่ชำรุดบกพร่องนั้นได้ ถ้าผู้ถูกฟ้องไม่ใช่ผู้ผลิตหรือผู้นำเข้า ให้ศาลมีอำนาจสั่งให้ผู้ผลิตหรือผู้นำเข้าสินค้านั้นมาร่วมรับผิดชอบในความเสียหายที่เกิดแก่ผู้บริโภคได้ แต่ทั้งนี้ต้องคำนึงถึงความสุจริตของผู้บริโภคในการเรียกร้องสิทธิด้วย

การอุทธรณ์ ฏีกา คดีผู้บริโภค                                                                         
        เมื่อศาลชั้นต้นมีคำสั่งหรือคำพิพากษาแล้วคู่ความอาจอุทธรณ์คำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลชั้นต้นในคดีผู้บริโภคได้ภายในหนึ่งเดือน นับแต่วันที่ศาลได้อ่านคำพิพากษา ทั่วไปถือว่าคดีถึงที่สุดในชั้นอุทธรณ์
        ส่วนคู่กรณีที่ประสงค์ฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ สามารถขออนุญาตฎีกาคำพิพากษาหรือคำสั่งของศาลอุทธรณ์ในปัญหาข้อเท็จจริงที่มีทุนทรัพย์ที่พิพาทในชั้นฎีกาเกินสองแสนบาท  หรือในปัญหาข้อกฎหมายได้โดยให้ยื่นฎีกาไปยังศาลชั้นต้นที่มีคำพิพากษาหรือคำสั่งในคดีนั้นเพื่อให้ศาลฎีกาพิจารณาอนุญาตให้ฎีกาได้ โดยเฉพาะคดีที่เป็นปัญหาเกี่ยวกับประโยชน์สาธารณะ หรือปัญหาสำคัญอื่นที่ศาลฎีกาควรวินิจฉัย จึงอาจกล่าวได้ว่าคดีผู้บริโภคมีระบบตรวจสอบของศาลทั้งสามชั้นเช่นเดียวกับคดีแพ่งทั่วไป แต่ศาลฎีกาจะรับพิจารณาเฉพาะคดีที่เป็นเรื่องสำคัญเท่านั้น

ขอขอบคุณข้อมูลจากศาลแขวงจังหวัดพระนครศรีอยุธยา