เพียงเจ้าของที่ดิน อนุญาตให้เราอาศัยอยู่บนที่ดิน  เราก็มีเพียงสิทธิอาศัย  คือสามารถอาศัยอยูที่ดินแปลงนี้ได้โดยชอบ การไม่จดทะเบียนโอนกรรมสิทธิ์ให้ถูกต้อง   เราผู้มีสิทธิอาศัย น่าจะเสียเปรียบ  เมื่อเจ้าของที่ดิน  เสียชีวิตลง  ที่ดินย่อมเป็นมรดกตกทอดแก่ทายาท   ทายาทจึงสามารถแจ้ง เจ้าพนักงานที่ดิน  เพื่อให้มารังวัดตรวจสอบแนวเขตได้....การที่เราปลูกบ้านบนที่ดิน  เกิน 10 ปี  เราอาจจะ...อ้างว่า เราได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้  โดยการครอบครองปรปักษ์ได้  แต่...มีปัญหาข้อกฎหมายที่น่ากังวลคือ  การเข้ามาอาศัย และปลูกบ้านบนที่ดินแปลงนี้  เพราะเราได้รับอนุญาต จากเจ้าของที่ดิน อาจจะไม่ใช่องค์ประกอบของการครอบครองปรปักษ์  เพราะการครอบครองปรปักษฺ์   ต้องเป็นกรณีที่เราเข้าไปแย่งการครอบครองที่ิดิน  โดยเจ้าของที่ดินไม่ได้ยินยอม  แต่ตามข้อเท็จจริง  มีการเซ็นอนุญาต  ดังนั้น  อาจจะไม่ใช่การครอบครองปรปักษ์  คือแม้จะอาศัยอยู่เกิน 10 ปี  ก็ไม่ได้กรรมสิทธิ์  เพราะเขาอนุญาตแต่แรก  ไม่ใช่เราบุกรุกเข้าไปแย่งการครอบครอง  อย่างไรก็ตาม  เรื่องนี้ เป็นปัญหาข้อกฎหมาย   ถ้าการเจรจาไม่ประสบผล  คงต้องมีการฟ้องร้องกันยาวนาน...ก็สงสัยว่า  ทำไม...ไม่ให้เจ้าของที่ดินเขาโอนที่ดินให้แต่แรก...

 แนวทางแก้ไข   เมื่อทายาทรังวัดตรวจสอบแนวเขต   เราเจ้าของบ้านก็ต้องโต้แย้งสิทธิ  อ้างว่าเราได้กรรมสิทธิ์ โดยการการครอบครองปรปักษ์  จพง.ที่ดิน ก็คงให้ตกลงเจรจากัน   ถ้าการเจรจาไม่เป็นผล   ก็ต้องฟ้องศาล...ขอแนะนำให้ใช้การเจรจาตกลงกัน   น่าจะเกิดผลดีที่สุด   เพราะทายาทเจ้าของที่ดิน เขาก็สามารถอ้างกรรมสิทธิ์ได้  ในทายาทโดยธรรม  คุณก็ต้องอ้างกรรมสิทธิ์ โดยการครอบครองปรปักษ์ ซึ่งน่าจะมีปัญหาข้อกฎหมายดังกล่าวข้างต้น  การเจรจาโดยยอมถอยคนละก้าวน่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุด  เช่น  คุณยอมจ่ายเงินค่าที่ดินในราคามิตรภาพ  หรือแบ่งที่ดินกันคนละส่วน  เพื่อยุติข้อพิพาท  น่าจะดีกว่า นำพยานหลักฐานมาต่อสู้หักล้างกัน  เพื่อชัยชนะที่เด็ดขาด แต่ตามความเป็นจริงคือต่างพ่ายแพ้ทั้งสองฝ่าย  คือต้องเสียเงินเสียเวลาไปไม่น้อยทั้งสองฝ่าย แน่นอน  ถ้าใช้การเจรจาตกลงกัน  ปัญหาจะยุติแบบสันติ  ไม่มีเวรกรรมต่อกัน ไม่ต้องบาดหมางใจกัน สามารถอยู่ร่วมชุมชนเดียวกันได้อย่างมีความสุข   ด้วยความปรารถนาดี ครับ