คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 244/2567

บทความวันที่ 5 มี.ค. 2568, 11:08

มีผู้อ่านทั้งหมด 671 ครั้ง

ออกใบแทนโฉนดแล้วไปขายต่อเพิกถอนได้
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 244/2567
    จำเลยที่ 1 ในฐานะผู้จัดการมรดกของ ก. ทำบันทึกข้อตกลงแบ่งทรัพย์มรดกกับทายาทของ ก.  แบ่งปันทรัพย์มรดกของ ก. ให้แก่ทายาทโดยตกลงให้จำเลยที่ 1 โอนที่ดินพิพาทให้แก่โจทก์จึงเป็นสัญญาแบ่งปันทรัพย์มรดก อันเป็นหลักฐานเป็นหนังสืออย่างหนึ่งอย่างใดลงลายมือชื่อฝ่ายที่ต้องรับผิดหรือตัวแทนของฝ่ายนั้นเป็นสำคัญ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1750 วรรคสอง  โจทก์และจำเลยที่ 1 ต้องผูกพันตามข้อตกลงในสัญญาแบ่งปันทรัพย์มรดก
    จำเลยที่ 1 ในฐานะผู้จัดการมรดกรู้ว่าโฉนดที่ดินพิพาทอยู่กับโจทก์ แต่กลับมอบอำนาจให้ผู้มีชื่อไปยื่นคำขอออกใบแทนโฉนดที่ดินพิพาทแล้วจดทะเบียนขายที่ดินพิพาทให้แก่จำเลยที่ 2 หลังจากได้รับใบแทนโฉนดที่ดินพิพาทเพียง 18 วัน แสดงว่าจำเลยที่ 1 ต้องการเอาที่ดินพิพาทเป็นทรัพย์มรดกมาเป็นประโยชน์ของตนเพียงผู้เดียวย่อมไม่เป็นไปเพื่อการจัดการทรัพย์มรดกเพื่อแบ่งปันทรัพย์มรดกให้แก่ทายาทอันเป็นการกระทำผิดหน้าที่ของผู้จัดการมรดกและนอกขอบอำนาจของผู้จัดการมรดก ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1719, 1723, 1724 วรรคหนึ่ง และมาตรา 1745 เป็นการกระทำที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยที่ 1 ไม่มีสิทธิจดทะเบียนขายที่ดินพิพาทให้แก่จำเลยที่ 2
    ใบแทนโฉนดที่ดินจำเลยที่ 1 นำไปจดทะเบียนขายให้แก่จำเลยที่ 2 ออกโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจากจำเลยที่ 1 ในฐานะผู้จัดการมรดกมอบต้นฉบับโฉนดที่ดินให้แก่โจทก์ในฐานะผู้รับมรดกไปจดทะเบียนรับมรดกมิได้สูญหาย  การออกใบแทนไม่มีผลให้โฉนดที่ดินถูกยกเลิกไป  และถือไม่ได้ว่าใบแทนโฉนดที่ดินเป็นหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินที่คู่กรณีจะนำไปใช้จดทะเบียนสิทธิและนิติกรรมเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้ตามประมวลกฎหมายที่ดิน มาตรา 63 วรรคแรกและวรรคสอง , 72 ดังนั้น การจดทะเบียนซื้อขายที่ดินพิพาทระหว่างจำเลยที่ 1 กับจำเลยที่ 2 ไม่ชอบด้วยกฎหมาย จำเลยที่ 2 ไม่ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินพิพาทโจทก์ย่อมใช้สิทธิในฐานะเจ้าของกรรมสิทธิ์รวมในที่ดินพิพาทซึ่งเป็นทรัพย์มรดกฟ้องเรียกที่ดินพิพาทคืนจากจำเลยที่ 2 ได้ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1336  มิใช่โจทก์ใช้สิทธิฟ้องโดยเป็นบุคคลผู้อยู่ในฐานะอันจะให้จดทะเบียนสิทธิของตนได้อยู่ก่อนเรียกให้เพิกถอนการจดทะเบียนมาตรา 1300  กรณีไม่จำต้องวินิจฉัยว่าจำเลยที่ 2 รับโอนที่ดินพิพาทโดยมีค่าตอบแทนและกระทำการโดยสุจริตหรือไม่
    โจทก์ฟ้องในฐานะเจ้าของกรรมสิทธิ์ติดตามและเอาคืนซึ่งทรัพย์สินของตนจากบุคคลผู้ไม่มีสิทธิจะยึดถือไว้ โดยขอให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทระหว่างจำเลยที่ 1 กับจำเลยที่ 2 เพื่อให้ที่ดินพิพาทกลับคืนมาเป็นของโจทก์โดยบริบูรณ์ไม่มีผลกระทบต่อสิทธิของจำเลยที่ 1 หรือมีผลบังคับให้จำเลยที่ 1 ต้องปฏิบัติตามคำพิพากษาศาลมีอำนาจพิพากษาให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทระหว่างจำเลยที่ 1 หรือมีผลบังคับให้จำเลยที่ 1 ต้องปฏิบัติตามคำพิพากษาศาลมีอำนาจพิพากษาให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนที่ดินพิพาทระหว่างจำเลยที่ 1 กับจำเลยที่ 2 ได้ แม้จำเลยที่ 1 ตายในระหว่างพิจารณาของศาลอุทธรณ์และศาลอุทธรณ์มีคำสั่งให้จำหน่ายคดีเฉพาะจำเลยที่ 1 ออกจากสารบบความแล้วก็ตาม
    ศาลมีคำพิพากษาให้เพิกถอนการจดทะเบียนโอนขายที่ดินพิพาทเพื่อให้ที่ดินกลับคืนมาเป็นของโจทก์แล้ว ประมวลกฎหมายที่ดินมาตรา 61 วรรคแปด บัญญัติว่า  ในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาหรือคำสั่งถึงที่สุดให้เพิกถอนหรือแก้ไขอย่างใดแล้ว  ให้เจ้าพนักงานที่ดินดำเนินการตามคำพิพากษาหรือคำสั่งนั้น ไม่จำต้องบังคับให้จำเลยทั้้งสองไปจดทะเบียนเพิกถอนนิติกรรมการโอนขาย ศาลชอบที่จะพิพากษาให้เพิกถอนนิติกรรมการโอนขายที่ดินพิพาทระหว่างจำเลยที่ 1 กับจำเลยที่ 2 ได้ เพื่อให้ผลเป็นไปตามคำพิพากษา