ทะเบียนสมรสซ้อน
ข่าวทนายคลายทุกข์วันนี้ นำกฎหมายที่เกี่ยวกับการจดทะเบียนซ้อน
ที่เริ่มมีมากขึ้นในปัจจุบัน จึงนำข้อกฎหมายเกี่ยวกับทะเบียนสมรสซ้อนมาให้ศึกษา จะได้รู้และทราบถึงข้อบังคับทางกฎหมาย
การสมรสที่ฝ่าฝืนเงื่อนไขตาม มาตรา 1452 การสมรสครั้งหลังย่อมเป็นโมฆะ
เสียเปล่าตั้งแต่วันที่จดทะเบียนซ้อน) ตามมาตรา 1495 ถ้าหากว่ามีการสมรสซ้อน
แม้ว่าคู่สมรสคนแรกถึงแก่ความตาย หรือหย่าขาดจากกันแล้ว ก็ไม่มีผลทำให้คู่สมรสคนที่สองกลับกลายมาเป็นคู่สมรสที่ชอบด้วยกฎหมายได้
เช่น ชายทดทะเบียนสมรสกับภริยา 2 คน ต่อมาชายหย่ากับภริยาคนแรก
การสมรสระหว่างชายกับภริยาคนที่สองยังคงเป็นโมฆะดังเดิม
หรือชายจดทะเบียนกับภริยา 2 คน ต่อมาภริยาคนแรกตาย การสมรสระหว่างชายกับภริยาคนที่สองยังคงเป็นโมฆะอยู่เช่นเดิมหากชายจดทะเบียนใหม่กับภริยาคนที่สาม
การสมรสใหม่ดังกล่าวสมบูรณ์
การจดทะเบียนสมรสที่เป็นโมฆะ ผู้มีส่วนได้เสียคนใดคนหนึ่งจะกล่าวอ้างขึ้น
(โดยวาจาหรือหนังสือก็ได้) หรือจะร้องขอ (เป็นคดีไม่มีข้อพิพาท) ให้ศาลพิพากษาการสมรสเป็นโมฆะก็ได้
(ม.1497) หรือเสนอคดีต่อศาลเป็นคดีข้อพิพาท ฟ้องบุคคลที่เกี่ยวข้องเป็นจำเลยก็ได้
ชายหรือหญิงที่ทำการสมรสอันจะถือว่ามีส่วนได้เสียนั้น
จะต้องทำการสมรสโดยสุจริต หากไม่สุจริต ไม่ถือว่าเป็นผู้มีส่วนได้เสีย
การฟ้องคดีในศาลมีคำพิพากษาแสดงว่าการสมรสเป็นโมฆะ
ไม่มีอายุความ จะฟ้องเมื่อใดก็ได้ แม้จะรู้อยู่แล้วว่าการสมรสเป็นโมฆะแต่เพิกเฉยไม่ฟ้องคดี
จนเวลาล่วงเลยนานถึง 20 ปี จึงมาฟ้องก็ฟ้องได้
คดีไม่ขาดอายุความและไม่ถือว่าเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริตแต่อย่างใด
การสมรสที่เป็นโมฆะ ไม่ก่อให้เกิดความสัมพันธ์ทางทรัพย์สินระหว่างสามีภริยา
ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดมีหรือได้มาไม่ว่าก่อนหรือหลังการสมรสรวมทั้งดอกผลคงเป็นของฝ่ายนั้น
ส่วนทรัพย์สินทำมาหาได้ร่วมกันให้แบ่งคนละครึ่ง เว้นแต่ศาลจะเห็นสมควรสั่งเป็นประการอื่น
(ม.1498)
ในกรณีที่ศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดว่าการสมรสเป็นโมฆะ
ให้ศาลแจ้งไปยังนายทะเบียนเพื่อบันทึกไว้ในทะเบียนสมรส (ม.1497/1) การสมรสที่เป็นโมฆะไม่กระทบถึงสิทธิบุคคลภายนอกู้กระทำการโดยสุจริต
ซึ่งได้มาก่อนมีการบันทึกความเป็นโมฆะไว้ในทะเบียนสมรส
(ม .1500)
การสมรสซ้อนเป็นโมฆะ ไม่ทำให้ชายหรือหญิงผู้สมรสโดยสุจริตเสื่อมสิทธิที่ได้มาเพราะการสมรส
ก่อนที่ชายหรือหญิงนั้นรู้ถึงสาเหตุที่ทำให้การสมรสเป็นโมฆะไม่ทำให้คู่สมรสเกิดสิทธิรับมรดก
ในฐานะทายาทโดยธรรมของคู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่ง
คู่สมรสฝ่ายใดสมรสโดยสุจริตมีสิทธิเรียกค่าทดแทนได้
และถ้าหากว่าต้องยากจนลง เพราะไม่มีรายได้พอจากทรัพย์สิน หรือจากการงานที่เคยทำอยู่
ฝ่ายนั้นมีสิทธิเรียกค่าเลี้ยงชีพได้ด้วย สิทธิเรียกร้องดังกล่าวมีอายุความ 2 ปี นับแต่วันที่รู้ถึงสาเหตุที่ทำให้การสมรสเป็นโมฆะ
(ม.1499)
ข้อตกลงระหว่างคู่สมรสฝ่ายใดจะเป็นผู้ให้อำนาจปกครองบุตรคนใด
หรือฝ่ายใด หรือทั้งสองฝ่ายจะเป็นออกเงินอุปการะเลี้ยงดูบุตรเป็นจำนวนเท่าใด ให้ทำหนังสือ
หากตกลงกันไม่ได้ให้ศาลเป็นผู้ชี้ขาด (ม.1499/1)
สำหรับบุตรที่เกิดจากการสมรสที่เป็นโมฆะนั้น ถือว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของบิดามารดา
ไม่ว่าการสมรสจะเป็นโมฆะเพราะเหตุใดก็ตาม (ม.1536 วรรค 2
และ ม.1538)
