การแบ่งมรดกในกรณีไม่มีพินัยกรรม
ตาของกระผมท่านได้เสียชีวิตลง โดยที่ท่านไม่ได้ทำพินัยกรรมใดๆ เลย โดยท่านมีทรัพย์สิน เช่น ที่นา ที่ไร่ เป็นต้น และเมื่อท่านไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้ ด้วยความเชื่อใจกันระหว่างพี่น้องที่คลอดตามทันมา จึงไม่ได้มีการจัดสรรปันส่วนของมรดกดังกล่าวให้เรียบร้อย และแล้วเรื่องก็เกิดขึ้นเมื่อลุง (พี่ชายของแม่) กลับแสดงความเป็นเจ้าของของที่ดินทั้งหมดของตาแต่เพียงผู้เดียว โดยไม่แแบ่งให้พี่หรือน้องคนอื่นๆ เลย และเมื่อน้องๆ มาขอให้มีการแบ่งมรดกให้เรียบร้อย ลุงกลับปฏิเสธที่จะดำเนินการ เพราะแกจะเก็บไว้คนเดียว กระผมอยากจึงอยากทราบดังนี้
1. การแบ่งมรดกในกรณีที่ไม่มีพินัยกรรมนั้น ต้องแบ่งอย่างไรครับ
2. การที่ลุงไม่ยอมให้มีการแบ่งมรดกโดยยึดครองเป็นของตนเองแต่เพียงผู้เดียวเช่นนี้ มีความผิดหรือไม่ชอบหรือไม่
3. จากข้อ 2 ถ้ามีความผิดหรือไม่ชอบ บรรดาลูกของตาคนอื่นๆ สามารถดำเนินการอย่างใดได้บ้าง
4. หากมีการแต่งตั้งทนายเพื่อฟ้องร้องคดี และเมื่อชนะคดีเราสามารถกำหนดให้ลุงของกระผมไม่ต้องได้รับมรดกเลยได้หรือไม่
5. เนื่องจากกระผมและครอบครัวไม่ได้เป็นคนมีเงินอะไรมากนัก แต่ก็อยากได้รับความเป็นธรรมและมรดกของตาที่เก็บไว้ให้ลูกหลานได้ทำมาหากิน กระผมจะขอรับควมช่วยเหลือจากทนายความฟรีหรือเสียค่าใช้จ่ายน้อยๆ ได้จากที่ไหนบ้างครับ
คำแนะนำทนายคลายทุกข์
1.การแบ่งทรัพย์มรดก กรณีที่คุณตาเจ้ามรดกตาย โดยไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้ ตามกฎหมายให้ปันทรัพย์มรดกทั้งหลายแก่ทายาทโดยธรรมของผู้ตาย ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1620 ดังนั้น ทายาทโดยธรรมของคุณตาที่มีสิทธิได้รับทรัพย์มรดกจึงตกได้แก่บุตรของคุณตา ซึ่งเป็นผู้สืบสันดานทายาทโดยธรรม ที่มีสิทธิได้รับมรดกลำดับที่ 1 ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1629(1) คุณลุงและน้อง ๆ ต่างมีสิทธิได้รับมรดกของคุณตาโดยแบ่งในส่วนเท่า ๆ กัน
2.เมื่อคุณลุงเป็นผู้ครอบครองทรัพย์มรดกเพียงคนเดียวไม่ยอมแบ่งให้แก่น้อง ๆ ซึ่งเป็นทายาทด้วยกัน ย่อมเป็นการโต้แย้งสิทธิของน้อง ๆ ถือว่าคุณลุงได้กระทำการยักย้าย หรือปิดบังทรัพย์มรดกมากกว่าส่วนที่ตนจะได้ฉ้อฉลหรือรู้อยู่ว่าตนทำให้เสื่อมประโยชน์ของทายาทอื่น คุณลุงจึงเป็นผู้ต้องถูกกำจัดมิให้มรดกเลยตามที่บัญญัติไว้ใน ป.พ.พ. มาตรา 1605 ดังนั้น เมื่อการกระทำของคุณลุงดังกล่าว เป็นการโต้แย้งสิทธิของน้อง ๆ น้อง ๆ และรวมทั้งคุณแม่ของท่าน ย่อมมีสิทธิฟ้องเรียกร้องทรัพย์มรดกของคุณตาเอาจากคุณลุงที่ครอบครองไว้นั้น เพื่อให้แบ่งกันระหว่างทายาท ภายใน 1 ปี นับแต่เจ้ามรดกตาย หรือนับแต่เมื่อทายาทโดยธรรมได้รู้หรือควรได้รู้ถึงความตายของเจ้ามรดก ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1754
3. เมื่อน้อง ๆ ได้ฟ้องคดีมรดกเรียกทรัพย์มรดกดังกล่าว ก็สามารถที่จะฟ้องคุณลุงที่ได้ยักย้ายหรือปิดบังทรัพย์มรดกไม่ให้ได้รับมรดกเลย เนื่องจากการกระทำของคุณลุงเป็นการกระทำผิดทางแพ่งต่อทายาทอื่น ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1605
4. เมื่อท่านและครอบครัวประสงค์ที่จะขอรับความเป็นธรรม แนะนำให้ท่านเข้ามาพบทีมงานทนายความทนายคลายทุกข์ได้
ตัวบทกฎหมายอ้างอิง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 1605 ทายาทคนใดยักย้าย หรือปิดบังทรัพย์มรดกเท่าส่วนที่ตนจะได้หรือมากกว่านั้นโดยฉ้อฉลหรือรู้อยู่ว่า ตนทำให้เสื่อมประโยชน์ของทายาทคนอื่น ทายาทคนนั้นต้องถูกกำจัดมิให้ได้มรดกเลย แต่ถ้าได้ยักย้ายหรือปิดบังทรัพย์มรดกน้อยกว่าส่วนที่ตนจะได้ ทายาทคนนั้นต้องถูกกำจัดมิให้ได้มรดกเฉพาะส่วนที่ได้ยักย้ายหรือปิดบังไว้นั้น
มาตรานี้มิให้ใช้บังคับแก่ผู้รับพินัยกรรม ซึ่งผู้ตายได้ทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินให้เฉพาะสิ่งเฉพาะอย่าง ในอันที่จะได้รับทรัพย์สินนั้น
มาตรา 1620 ถ้าผู้ใดตายโดยไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้หรือทำพินัยกรรมไว้แต่ไม่มีผลบังคับได้ ให้ปันทรัพย์มรดกทั้งหมดแก่ทายาทโดยธรรมของผู้ตายนั้นตามกฎหมาย
ถ้าผู้ใดตายโดยได้ทำพินัยกรรมไว้ แต่พินัยกรรมนั้นจำหน่ายทรัพย์หรือมีผลบังคับได้แต่เพียงบางส่วนแห่งทรัพย์มรดก ให้ปันส่วนที่มิได้จำหน่ายโดยพินัยกรรม หรือส่วนที่พินัยกรรมไม่มีผลบังคับให้แก่ทายาทโดยธรรมตามกฎหมาย
มาตรา 1629 ทายาทโดยธรรมมีหกลำดับเท่านั้น และภายใต้บังคับแห่งมาตรา 1630 วรรค 2 แต่ละลำดับมีสิทธิได้รับมรดกก่อนหลังดั่งต่อไปนี้ คือ
(1) ผู้สืบสันดาน
มาตรา 1754 ห้ามมิให้ฟ้องคดีมรดกเมื่อพ้นกำหนดหนึ่งปี นับแต่เมื่อเจ้ามรดกตายหรือนับแต่เมื่อทายาทโดยธรรมได้รู้ หรือควรได้รู้ถึงความตายของเจ้ามรดก
คดีฟ้องเรียกตามข้อกำหนดพินัยกรรม มิให้ฟ้องเมื่อพ้นกำหนดหนึ่งปีนับแต่เมื่อผู้รับพินัยกรรมได้รู้หรือควรได้รู้ถึงสิทธิซึ่งตนมีอยู่ตามพินัยกรรม
ภายใต้บังคับแห่งมาตรา 193/27 แห่งประมวลกฎหมายนี้ ถ้าสิทธิเรียกร้องของเจ้าหนี้อันมีต่อเจ้ามรดกมีกำหนดอายุความยาวกว่าหนึ่งปี มิให้เจ้าหนี้นั้นฟ้องร้องเมื่อพ้นกำหนดหนึ่งปีนับแต่เมื่อเจ้าหนี้ได้รู้ หรือควรได้รู้ถึงความตายของเจ้ามรดก
ถึงอย่างไรก็ดี สิทธิเรียกร้องตามที่ว่ามาในวรรคก่อนๆ นั้น มิให้ฟ้องร้องเมื่อพ้นกำหนดสิบปีนับแต่เมื่อเจ้ามรดกตาย