สิทธิ์เมื่อครอบครองที่ดินมีโฉนดเกิน 10 ปี
คุณแม่ได้ครอบครองที่ดินที่มีโฉนดประมาณ 20 กว่าปีแล้ว สาเหตุเนื่องจากได้ซื้อที่ดินจากญาติคนหนึ่ง เมื่อ 30 ปีที่แล้ว แต่เนื่องจากเห็นว่าเป็นญาติกันเลยยังไม่ได้ทำเรื่องโอนกันในทันที ต่อมามีเรื่องทะเลาะกัน ทำให้ทางญาติไม่โอนที่ดินให้เวลาล่วงเลยมาเป็น 20 ปีแล้ว จะไปร้องขอต่อศาลโดยใช้สิทธิ์ครอบครองโดยปรปักษ์ได้หรือไม่ เพราะครอบครอบมาร่วมระยะเวลาเกือบ 20 ปีแล้ว โดยสงบเปิดเผยและมีเจตนาเป็นเจ้าของ โดยคนแถวบ้านก็รู้ ทางญาติที่เป็นผู้ขายก็ไม่ได้มายุ่งเกี่ยวอะไรทำที่ดินเลย เคยไปร้องขอให้ญาติคนนั้นทำเรื่องโอนให้ เขาก็บอกให้ไปทำเรื่องกันเอง ถ้าทำได้มีขั้นตอน และวิธีการอย่างไรบ้าง
คำแนะนำทนายคลายทุกข์
กรณีของคุณแม่คุณ เมื่อมีการซื้อขายที่ดินซึ่งเป็นอสังหาริมทรัพย์กับทางญาติ โดยที่ไม่ได้ไปทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ย่อมเป็นสัญญาซื้อขายอสังหาริมทรัพย์เสร็จเด็ดขาด แต่เมื่อไม่ได้ทำให้ถูกต้องตามแบบ ย่อมตกเป็นโมฆะ ตาม ป.พ.พ. มาตรา 456 วรรคแรก
แต่เมื่อปรากฎว่า ทางคุณแม่ผู้ซื้อได้ครอบครองที่ดินมีโฉนดดังกล่าวมาเป็นเวลาติดต่อกันกว่า 10 ปีแล้วไว้โดยความสงบ เปิดเผยและด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ คุณแม่จึงย่อมได้กรรมสิทธิ์ในโฉนดยังเป็นชื่อของญาติผู้ขายอยู่ ทางคุณแม่จึงต้องใช้สิทธิทางศาล ตาม ป.วิ.พ มาตรา 55 โดยการยื่นคำร้องขอต่อศาลให้คำสั่งแสดงว่าคุณแม่ได้กรรมสิทธิ์ในที่ดินดังกล่าวโดยการครอบครองปรปักษ์ ตาม ป.พ.พ. มาตรา 1382
แล้วเมื่อศาลมีคำสั่งดังกล่าวแล้ว คุณย่อมมีหนังสือคำสั่งศาลดังกล่าวไปยื่นต่อสำนักงานที่ดินแห่งท้องที่ ซึ่งที่ดินดังกล่าวอยู่ในเขต โดยการเสียค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนเปลี่ยนชื่อเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามอัตราที่สำนักงานที่ดินกำหนดไว้ ซึ่งค่าใช้จ่ายเป็นจำนวนเท่าใดในการจดทะเบียนดังกล่าวนั้น คุณต้องติดต่อสอบถามไปยังสำนักงานที่ดินนั้น ๆ ต่อไป
ตัวบทกฎหมายอ้างอิง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 456 การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ถ้ามิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เป็นโมฆะ วิธีนี้ให้ใช้ถึงซื้อขายเรือมีระวางตั้งแต่ห้าตันขึ้นไป ทั้งซื้อขายแพและสัตว์พาหนะด้วย
สัญญาจะขายหรือจะซื้อ หรือคำมั่นในการซื้อขายทรัพย์สินตามที่ระบุไว้ในวรรคหนึ่ง ถ้ามิได้มีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างหนึ่งอย่างใดลงลายมือชื่อฝ่ายผู้ต้องรับผิดเป็นสำคัญ หรือได้วางประจำไว้หรือได้ชำระหนี้บางส่วนแล้ว จะฟ้องร้องให้บังคับคดีหาได้ไม่
บทบัญญัติที่กล่าวมาในวรรคก่อนนี้ ให้ใช้บังคับถึงสัญญาซื้อขายสังหาริมทรัพย์ซึ่งตกลงกันเป็นราคาสองหมื่นบาท หรือกว่านั้นขึ้นไปด้วย
มาตรา 1382 บุคคลใดครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้โดยความสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลาสิบปี ถ้าเป็นสังหาริมทรัพย์ได้ครอบครองติดต่อกันเป็นเวลาห้าปีไซร้ ท่านว่าบุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์
ประมวลกฎหมายวธีพิจารณาความแพ่ง
มาตรา 55 เมื่อมีข้อโต้แย้งเกิดขึ้น เกี่ยวกับสิทธิหรือหน้าที่ของบุคคลใดตามกฎหมายแพ่ง หรือบุคคลใดจะต้องใช้สิทธิทางศาล บุคคลนั้นชอบที่จะเสนอคดีของตนต่อศาลส่วนแพ่งที่มีเขตอำนาจได้ ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายแพ่งและประมวลกฎหมายนี้