การร้องเรียนตำรวจ/การดำเนินคดีวินัย/พ.ร.บ.ตำรวจแห่งชาติ
วินัยตำรวจ
ตาม พระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2547
ความหมายของวินัยตำรวจ
บรรทัดฐานของสังคม เครื่องกำกับความประพฤติ ของบุคคลบางหมู่ บางคณะให้อยู่ในกรอบของความเป็นระเบียบ กฎ ข้อบังคับ คำสั่ง ซึ่งเป็นลายลักษณ์อักษร หรือขนบธรรมเนียมประเพณี
การที่ตำรวจต้องประพฤติตนให้เป็นผู้มีมรรยาทตามแบบอย่างธรรมเนียมของตำรวจที่ต้องยึดถือปฏิบัติ ซึ่งก็หมายความว่าวินัยตำรวจเป็นหลักการความประพฤติของข้าราชการตำรวจตามแบบอย่างธรรมเนียมของตำรวจนั่นเอง ซึ่งได้มีการกำหนดขอบเขตแบบอย่างธรรมเนียมไว้ให้ถือปฏิบัติก็คือระเบียบของทางราชการ มติ ครม.และจรรยาบรรณตำรวจ
กฎหมายตำรวจเป็นกฎหมายมหาชน
แสดงถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรของรัฐบาลกับบุคคลากรของรัฐโดยอยู่ในลักษณะที่อีกฝ่ายหนึ่งคือรัฐมีฐานะเหนือกว่าอีกฝ่ายหนึ่ง คือข้าราชการตำรวจ เป็นนิติสัมพันธ์ที่องค์กรตำรวจมีฐานะใช้อำนาจเหนือปกครองข้าราชการตำรวจ
วินัย มีลักษณะไม่เท่าเทียมกันระหว่างองค์กรตำรวจกับข้าราชการตำรวจ ผู้บังคับบัญชามีอำนาจหน้าที่ในการดำเนินการทางวินัยกับผู้ใต้บังคับบัญชา ตามอำนาจหน้าที่ที่กฎหมายบัญญัติให้มีอำนาจหน้าที่ไว้เท่านั้น จะต่อรองไม่ได้ ไม่เหมือกฎหมายเอกชน ซึ่งเป็นความสัมพันธ์ระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง
กฎหมายตำรวจเป็นกฎหมายปกครอง
เป็นการจัดระเบียบการประพฤติปฏิบัติของข้าราชการตำรวจเป็นการกำหนดว่าพฤติกรรมใดที่ควรทำหรือไม่ควรทำถ้ามีการฝ่าฝืนก็มีการลงโทษแก่ผู้ฝ่าฝืนนั้น
เป็นกฎหมายที่วางระเบียบการใช้อำนาจเพื่อปกครองบังคับบัญชาภายในองค์กรตำรวจ และเป็นหลักเกณฑ์กลางที่จะใช้บังคับกับข้าราชการตำรวจทุกคนในสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
การดำเนินการทางวินัยเป็นการดำเนินการทางปกครอง
เป็นการสร้างนิติสัมพันธ์ระหว่างผู้บังคับบัญชากับผู้ใต้บังคับบัญชา ก่อให้เกิดสิทธิหน้าที่ เปลี่ยนแปลงสิทธิและหน้าที่กับผู้ใต้บังคับบัญชา มีผลกระทบต่อสถานภาพของสิทธิหรือหน้าที่ของผู้ใต้บังคับบัญชา
ผลกระทบต่อสถานภาพสิทธิดังกล่าวไม่ว่าจะเป็นการถาวร หรือชั่วคราว เช่นการลงโทษไล่ออก หรือปลดออกจากราชการ ซึ่งทำให้สถานภาพข้าราชการตำรวจสิ้นสุดลง หรือการไม่ได้รับการเลื่อนขั้นอัตราเงินเดือน ไม่ได้รับการเลื่อนยศ การสั่งลงโทษทางวินัย จะกระทำเป็นในรูปแบบของคำสั่งตามกฎหมายเพื่อสั่งการไปยังผู้รับโทษให้รับทราบและรับผลตามคำสั่งนั้นเป็นการใช้อำนาจเหนือกว่าทางกฎหมายสั่งการลงมา
ข้อพิจารณาในการดำเนินการทางวินัย
ความยุติธรรม
ต้องให้ความเป็นธรรมทั้งฝ่ายกล่าวหาและฝ่ายผู้ถูกกล่าวหาเปิดโอกาสให้คู่กรณีนำพยานหลักฐานเข้าแก้ข้อกล่าวหา ดำเนินการไปตามขั้นตอนโดยชอบด้วยกฎหมายและสั่งการลงโทษให้เหมาะสมกับความผิด
ความเป็นธรรม
เป็นธรรมทั้งสองฝ่ายไม่กลั่นแกล้งหรือช่วยเหลือกันเป็นการส่วนตัว
ความเสมอภาค
ดำเนินการกับผู้กระทำผิดทุกกรณีไม่เลือกที่รักมักที่ชัง หรือเลือกปฏิบัติ
ความฉับพลัน
ต้องกระทำอย่างรวดเร็วไม่ให้เสียสิทธิ การดำเนินการล่าช้าจะกระทบสถานะของบุคคลนั้นหลายประการ
วัตถุประสงค์และเจตนารมณ์ในการดำเนินการทางวินัย
-สร้างความรู้สึกให้บุคคลอยากจะรักษาวินัย
-สร้างบรรยากาศในการปฏิบัติหน้าที่ สร้างความเข้าใจและชี้ทางปฏิบัติที่ถูกต้องโดยให้เห็นคุณค่าของการรักษาวินัยเป็นการป้องกันความเสื่อมเสียของตนเองหรือขององค์กรตำรวจ มิใช่เป็นการบั่นทอนการปฏิบัติหน้าที่
-เพื่อให้บุคลากรอยู่ในระเบียบวินัย
การดำเนินการทางวินัยที่มีลักษณะที่เป็นการข่มขู่ บังคับโดยลงโทษอย่างเฉียบขาด โดยมีจุดมุ่งหมายและเจตนารมย์เพื่อให้บุคคลากรอยู่ในระเบียบวินัยด้วยความเกรงกลัวจะถูกลงโทษ เป็นการมุ่งปราบปรามการกระทำผิดวินัยมากหว่าการป้องกันการกระทำผิดวินัย
วัตถุประสงค์ของการออกกฎหมาย
-การใช้อำนาจปกครองและบังคับบัญชาตามลำดับการบังคับบัญชา
-วินัยเป็นเครื่องมือของผู้บังคับบัญชาในการใช้อำนาจตามกฎหมายเพื่อการสั่งการการบังคับบัญชาในการปฏิบัติราชการ โดยมาตรการทางวินัยจะถูกนำมาใช้เพื่อควบคุมความประพฤติให้ผู้ใต้บังคับบัญชาปฏิบัติตามกฎหมายและคำสั่งของผู้บังคับบัญชา และใช้ในการลงโทษผู้ฝ่าฝืนกฎหมาย