คำนิยามเกี่ยวกับการทุจริตภายในองค์กร

บทความวันที่ 25 เม.ย. 2560, 10:15

มีผู้อ่านทั้งหมด 12612 ครั้ง

การปราบปรามทุริตภายในองค์กร

คำนิยามเกี่ยวกับการทุจริตภายในองค์กร

1. “สุจริต”

หมายถึง การกระทำตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย/หรือรับผิดชอบ เพื่อประโยชน์ขององค์กร /มีความสมเหตุสมผล  และมิได้มีการฝ่าฝืนกฎระเบียบ/กฎหมาย/ศีลธรรมอันดีของประชาชน/และผู้กระทำมิได้กระทำไปเพื่อแสวงหาประโยชน์เพื่อตนเองหรือผู้อื่น

ยกตัวอย่าง เช่น

เป็นพนักงานจัดซื้อจัดจ้าง มีหน้าที่ในการสั่งซื้อสินค้ามาใช้งานในบริษัท ตามคำสั่งของบริษัท ผู้ขายสินค้าเสนอเงินค่าคอมมิชชั่นเพื่อจูงใจให้พนักงานจัดซื้อจัดจ้างเร่งนำเสนอให้นายจ้างเพื่อพิจารณาสั่งซื้อ พนักงานจัดซื้อไม่ยอมรับข้อเสนอและแนะนำให้ผู้ขายสินค้าทำตามขั้นตอนของบริษัทเพื่อประโยชน์สูงสุดของบริษัท โดยไม่ยอมกินตามน้ำ หรือรับสินบน โดยอาศัยอำนาจหน้าที่ที่ตนมีอำนาจเสนอเรื่องให้กับนายจ้างเพื่อพิจารณาสั่งซื้อ เป็นต้น

 “ทุจริต”

ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1(1) “โดยทุจริต”  

หมายความว่า เพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับตนเองหรือผู้อื่น

ตามพ.ร.บ.คุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ใช้ความหมายตามพจนานุกรม  

หมายถึง   ความประพฤติชั่ว โกง ไม่ซื่อตรง

ตามพ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 4

            “ทุจริตต่อหน้าที่” หมายความว่า ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติอย่างใดในตำแหน่งหรือหน้าที่หรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติอย่างใดในพฤติการณ์ที่อาจทำให้ผู้อื่นเชื่อว่ามีตำแหน่งหรือหน้าที่ทั้งที่ตนมิได้มีตำแหน่งหรือหน้าที่นั้น หรือใช้อำนาจในตำแหน่งหรือหน้าที่ ทั้งนี้ เพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบสำหรับตนเองหรือผู้อื่น

ตามพ.ร.บ.มาตรการของฝ่ายบริหารในการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2551 มาตรา 3

“ทุจริตต่อหน้าที่” หมายความว่า ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติอย่างใดในตำแหน่งหรือหน้าที่หรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติอย่างใดในพฤติการณ์ที่อาจทำให้ผู้อื่นเชื่อว่ามีตำแหน่งหรือหน้าที่ทั้งที่ตนมิได้มีตำแหน่งหรือหน้าที่นั้น หรือใช้อำนาจในตำแหน่งหรือหน้าที่ ทั้งนี้ เพื่อแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบสำหรับตนเองหรือผู้อื่น หรือกระทำการอันเป็นความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการหรือความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ในการยุติธรรมตามประมวลกฎหมายอาญา หรือตามกฎหมายอื่น

“ประพฤติมิชอบ” หมายความว่า ใช้อำนาจในตำแหน่งหรือหน้าที่อันเป็นการฝ่าฝืนกฎหมาย ระเบียบ คำสั่ง หรือมติคณะรัฐมนตรีที่มุ่งหมายจะควบคุมดูแลการรับ การเก็บรักษา หรือการใช้เงินหรือทรัพย์สินของแผ่นดิน

สาเหตุของการทุจริต

1. มีโอกาสทุจริต   กฎระเบียบไม่รัดกุม/ขาดการควบคุม /ใช้ดุลพินิจได้โดยอิสระ

ตัวอย่างที่ 1  การทุจริตโปรโมชั่นสินค้า ทีวี จอแอลอีดี  ผู้ผลิตโทรทัศน์และจอแอลอีดียี่ห้อดังจัดให้มีการโปรโมชั่นคืนกำไรให้กับลูกค้า ในช่วงสิ้นปี ระยะเวลาสั้น ๆ ลดราคาร้อยละ 30  แต่ต้องชำระราคาเต็มก่อน หลังจากนั้นให้ลูกค้าที่ซื้อสินค้าทำเรื่องกับบริษัทโดยตรงเพื่อขอส่วนลดเป็นเงินสดคืนภายหลัง  พนักงานฝ่ายขายสบโอกาส จึงไปร่วมกับตัวแทนจำหน่าย ซื้อสินค้าตามเงื่อนไขและเงื่อนเวลาที่กำหนด โดยกำหนดให้ซื้อสินค้ารวม 3 ชนิดในเวลาเดียวกัน  หลังจากนั้นนำสินค้าไปซ่อนไว้ตามที่ต่าง ๆ  และมาขอส่วนลดเงินสดคืนภายหลังทั้งที่มิใช่ลูกค้าที่แท้จริง

ตัวอย่างที่ 2  พนักงานขายยาในกรุงเทพมหานคร มีหน้าที่ขายยาให้กับลูกค้าของบริษัท ใช้เวลางานทำงานให้กับบุคคลภายนอก โดยนำยาของบุคคลภายนอกมาขายร่วมกับยาของบริษัท ให้กับลูกค้าของบริษัท โดยฉวยโอกาสในช่วงที่ออกไปทำงานนอกสำนักงาน ไม่มีการตรวจสอบ

1. มีผลประโยชน์จูงใจ   ค่าครองชีพสูง/รายได้ต่ำ /มีหนี้สินเยอะ/ทำงานภายใต้หัวหน้าซึ่งเป็น

ผู้มีอิทธิพล /มีคนเสนอเงินให้ /ทำให้ทุจริต

1. มีความเสี่ยงภัยน้อย    มีโอกาสถูกจับได้น้อย / เพราะไม่มีการตรวจสอบ/ทำงานเพียงคน

เดียว/ไม่มีการควบคุม/ ไม่มีการติดตามประเมินผล  เช่นพวกพนักงานฝ่ายขายในต่างจังหวัดเป็นต้น 

1. ไม่มีความซื่อสัตย์  ถึงแม้จะมีกฎระเบียบที่เข้มงวด แต่ถ้าไม่มีความซื่อสัตย์การทุจริตมี

โอกาสเกิดขึ้นได้เสมอ

1. วัฒนธรรมในองค์กร  ถ้าวัฒนธรรมในองค์กรไม่ให้ความสำคัญกับธรรมมาภิบาลจะเป็น

สาเหตุสำคัญของการทุจริตในองค์กร

รูปแบบของการทุจริต

1. เกิดจากปัจจัยภายนอก

ตัวอย่างที่ 1 การติดต่อขายสินค้าให้กับลูกค้าบางครั้งมีเจ้าหน้าที่ของลูกค้าที่ต้องการสั่งซื้อสินค้ามีการเรียกสินบน ทำให้ผู้ขายสินค้าต้องจ่ายเงินใต้โต๊ะให้กับเจ้าหน้าที่ฝ่ายจัดซื้อของลูกค้าเพื่อให้ขายสินค้าได้ 

ตัวอย่างที่ 2  สำนักงานทนายความที่รับงานจากสถาบันการเงิน  จำนวนมากจ่ายเงินใต้โต๊ะเป็นร้อยละให้กับเจ้าหน้าที่ซึ่งมีหน้าที่ในการจัดจ้างสำนักงานทนายความนอก นอกจากจะเรียกเงินใต้โต๊ะแล้ว ยังบังคับให้สำนักงานทนายความต้องพาไปเลี้ยงดูปูเสื่อตามสถานเริงรมย์อีกส่วนหนึ่ง

1. เจ้าของกิจการทุจริต

ตัวอย่างที่ 1  ตั้งบริษัทขึ้นมาทำธุรกิจขายตรงแต่ธุรกิจที่แท้จริงมีความผิดตามพรก.กู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน หรือแชร์ลูกโซ่

ตัวอย่างที่ 2  ตั้งบริษัทขึ้นมาหลอกลวงประชาชน โดยการจัดหางาน เก็บเงินจากชาวบ้านในต่างจังหวัด แต่ไม่มีงานให้ทำ

ตัวอย่างที่ 3  ตั้งบริษัทขึ้นมาเก็งกำไรอัตราแลกเปลี่ยน  แต่ไม่มีการซื้อขายจริง หลอกเอาเงินประชาชนหลบหนีไป

1. ผู้บริหารและพนักงานทุจริต

ตัวอย่างที่ 1 ผู้บริหารธนาคารให้บุคคลในครอบครัวหรือเพื่อนฝูงตั้งบริษัทประเมินราคาทรัพย์สินในการขอสินเชื่อ หรือจัดจ้างบริษัทขนเงินหรือบริษัทรักษาความปลอดภัย ที่เป็นของพวกพ้องตนเอง โดยอาศัยตำแหน่งหน้าที่หาประโยชน์

ตัวอย่างที่ 2 ผู้บริหารบริษัทขนาดใหญ่ มีอำนาจในการว่าจ้างบริษัทจัดหาคนงานมาทำงานในโรงงานครั้งละประมาณ 1,000 คน ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่บีบบังคับบริษัทจัดหางานต้องนำพนักงานทั้งหมดมาพักอาศัยในอพาร์ตเมนท์ของตนเอง

1. การรับประโยชน์ที่มิควรได้

ตัวอย่างที่ 1  พนักงานฝ่ายจัดซื้อจัดจ้าง มีอำนาจในการจัดซื้อจัดจ้าง รับสินบนจากผู้ขายสินค้า ซึ่งนำเงินมาให้โดยที่ตัวเองไม่ได้ร้องขอที่เรียกว่ากินตามน้ำ 

1. สวัสดิการที่สูงเกินควร

ตัวอย่างของสวัสดิการที่บริษัทให้กับผู้บริหารและพนักงาน

• ค่าน้ำมันรถ
• ตั๋วเครื่องบินราคาถูก
• งบรับรองสำหรับผู้บริหารระดับสูง
• ค่าเช่าบ้านสำหรับผู้บริหาร
• รถประจำตำแหน่งผู้บริหาร
• สิทธิในการใช้หอประชุมหรือห้องอบรมสัมมนา

 ลางบอกเหตุว่าจะมีการทุจริต

1. นโยบายเอื้อประโยชน์พวกพ้อง

การจัดซื้อสินค้าที่ไม่สมควรซื้อ , การจัดจ้างบุคคลที่ไม่สมควรจ้าง , การแต่งตั้งโยกย้ายคนสนิทของผู้บริหาร ที่ไม่มีความรู้ความสามารถไปดูแลตำแหน่งสำคัญเพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการทุจริต  การไม่สนับสนุนคนเก่งคนดี

1. พฤติกรรมที่ผิดปกติของคนในองค์กร

ร่ำรวยผิดปกติ , ขาดงานบ่อย , ไม่เคยขาดไม่เคยลา , ทุ่มเทงานเกินเหตุ  ,ติดการพนัน มีปัญหาเรื่องชู้สาว  , มีคดีความติดตัว มีหนี้สินมาก  มีหนังสือทวงหนี้มายังบริษัท

1. ยอดขายและยอดสั่งซื้อที่ผิดปกติ

ตัวอย่างที่ 1  ยอดขายเดือนละ 5 ล้าน แต่พนักงานขายแจ้งว่ามีลูกค้ารายหนึ่งต้องการซื้อสินค้าจาก 5 ล้านเป็น 30 ล้านประจำเดือนนี้ และมีเอกสารประกอบ จากลูกค้าที่มีความน่าเชื่อถือสูง  เช่น โรงพยาบาล มหาวิทยาลัย หน่วยงานราชการ สถาบันการเงิน ประกอบ แต่เจ้าของสินค้าไม่ได้ตรวจสอบความมีอยู่จริงของใบสั่งซื้อสินค้า เพราะไว้วางใจพนักงานฝ่ายขาย และลูกค้าที่ติดต่อการค้ากันมานาน ผลสุดท้าย ปรากฏว่า เช็คที่ชำระค่าสินค้าธนาคารปฏิเสธการจ่ายเงิน ทุกฉบับ เมื่อตรวจสอบภายหลังจึงพบว่าเป็นคำสั่งซื้อปลอมทั้งสิ้น

ตัวอย่างที่ 2 พนักงานขายสินค้าประเภทยา มียอดขายตกลงทุกวันโดยไม่ทราบสาเหตุ แต่พนักงานคนอื่นมียอดขายปกติ ตรวจสอบภายหลังพบว่ามีการนำยาของคู่แข่งมาขายให้กับลูกค้าของบริษัทที่ตนเองทำงาน ทำให้ยอดสั่งซื้อลดลง เพราะต้องไปซื้อสินค้าของคู่แข่งแทน

1. การเพิ่มขึ้นของหนี้สินที่ผิดปกติ

ตัวอย่างที่ 1 เป็นพนักงานติดตามหนี้ของสินค้าประเภทอุปโภคบริโภค เก็บเงินจากลูกค้าแล้วนำเงินไปใช้เป็นประโยชน์ส่วนตัว  ทั้งที่บริษัทให้รายงานความคืบหน้าในการจัดเก็บเงินประจำเดือน แต่รายงานเท็จว่าไปติดตามหนี้แล้วลูกค้าขอเลื่อนการชำระหนี้หรือไม่พบตัวลูกค้าเป็นต้น สืบทราบภายหลังพบว่านำเงินไปเล่นการพนัน เป็นจำนวนถึง 5 ล้านบาท

1. การเพิ่มขึ้นของค่าใช้จ่าย

ตัวอย่างที่ 1 ร้านสะดวกซื้อมีความจำเป็นจะต้องสั่งจ้างช่างมาซ่อมเกี่ยวกับตู้แช่สินค้าและจะต้องดูแลและบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ ปรากฏว่ามีค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการซ่อมแซม เปลี่ยนอะไหล่ การตรวจซ่อมมีความถี่มากกว่าปกติ ทำให้เกิดค่าใช้จ่ายที่ไม่สมเหตุสมผลเป็นจำนวนมาก  ตรวจสอบภายหลังพบว่าผู้มีอำนาจในการสั่งซ่อมและบริษัทที่รับจ้างดูแลซ่อมแซมมีการจ่ายเงินสินบนให้กับผู้สั่งซ่อมเป็นเงินใต้โต๊ะ

1. ของหายหรือเสียบ่อย
2. เงินสดขาดเกินบัญชีเป็นประจำ
3. สินค้าคงคลังขาดบัญชี
4. การใช้วัตถุดิบในการผลิตผิดปกติ
5. จัดซื้อจัดจ้างแบบพิเศษ
6. ระบบบัญชีไม่มีมาตรฐาน
7. ตัดหนี้สูญโดยไม่มีเหตุอันสมควร
8. ความผิดปกติของคู่แข่งหรือตลาด

ตัวอย่างที่ 1 บริษัทผลิตเกี่ยวกับจานดาวเทียมได้มีการออกแบบและกำลังจะเปิดตัวสินค้าประเภทจานดาวเทียม หลังจากประชุม ปรากฏว่าหลังจากนั้นอีกประมาณไม่เกิน 1 สัปดาห์คู่แข่งได้เปิดตัวสินค้าในลักษณะเดียวกัน  สืบทราบภายหลังว่าผู้บริหารที่นั่งประชุมอยู่ได้นำข้อมูลที่เป็นความลับทางการค้าไปขายให้กับคู่แข่งเพื่อผลิตจานดาวเทียมแข่งกับบริษัทของตนเอง

ตัวอย่างที่ 2  บริษัทผลิตลูกอมมีการประมูลตำแหน่งในการขายสินค้าบริเวณเค้าท์เตอร์ซึ่งเป็นตำแหน่งที่มีโอกาสขายสินค้าได้มากที่สุด แต่ผู้อำนาจการฝ่ายขายได้นำข้อมูลภายในเกี่ยวกับจำนวนเงินที่จะต้องใช้ในการประมูลแข่งกับคู่แข่งไปเปิดเผยให้กับคู่แข่ง ทำให้แพ้การประมูล

1. ความผิดปกติของตัวแทนจำหน่าย

ตัวอย่างที่ 1 ตัวแทนจำหน่ายนำสินค้าที่หมดอายุของบริษัทไปขายให้กับลูกค้า หรือนำสินค้าที่พนักงานฝ่ายขายของบริษัทรับจากบริษัทไปขายให้กับลูกค้า หรือตัวแทนจำหน่ายขายสินค้าของพนักงานฝ่ายขายของบริษัทซึ่งเป็นสินค้าส่วนตัว พ่วงกับสินค้าของบริษัท

1. เรื่องร้องเรียนหรือบัตรสนเท่ห์

ตัวอย่างที่ 1 โรงงานเฟอร์นิเจอร์ขนาดใหญ่ ได้รับเรื่องร้องเรียนจากลูกค้าไม่ได้ซื้อสินค้าแต่มีคนนำสินค้าไปส่งให้ และบังคับให้ลงชื่อรับสินค้า หรือร้องเรียนว่าส่งสินค้าไม่ตรงตามใบสั่งซื้อ หรือร้องเรียนว่านำสินค้าด้อยคุณภาพหรือสินค้ายี่ห้ออื่นมาส่งให้กับลูกค้า

ปัจจัยที่สนับสนุนให้มีการทุจริตภายในสหกรณ์

1. การขาดความโปร่งใสและขาดการตรวจสอบ 

ตัวอย่างที่ 1  เจ้าของโรงงานผลิตยาแก้ปวด และตัวแทนจำหน่าย ยาหายไปจาก  สต๊อกสินค้ารวม 1 ล้านบาท หายไปแล้วประมาณ 1 ปี เนื่องจากไม่เคยตรวจสอบ     สต๊อกอย่างสม่ำเสมอ ต่อมา ผู้บริหารขับรถผ่านร้านโชว์ห่วยแถวปากซอย แถวโรงงาน พบเห็นรถส่งยาของบริษัท จอดตรงบริเวณร้านโชว์ห่วย เป็นพนักงานส่งยากำลังยกกล่องบรรจุยาส่งให้กับร้านโชว์ห่วย ซึ่งไม่ใช่ลูกค้าของบริษัท จึงทราบว่ามีการทุจริตยา

ตัวอย่างที่ 2   กรณีผู้ช่วยผู้จัดการฝ่ายสินเชื่อของธนาคารอาคารสงเคราะห์ใช้โอกาสจากการเข้าถึงข้อมูลของธนาคาร ลักเงินของธนาคารวันละประมาณ 5-10 ล้านต่อเนื่องกัน 1 ปี  5 เดือน ได้เงินไปทั้งสิ้น  499 ล้าน แต่ธนาคารไม่ได้มีการตรวจสอบ เนื่องจากมีปัญหาเกี่ยวกับระบบซอฟแวร์ที่ไม่รัดกุมเพียงพอ กว่าจะรู้ใช้เวลานาน  ถึงแม้จะดำเนินการคดีกับผู้กระทำความผิดได้ แต่ไม่ได้เงินคืน ทำให้ธนาคารได้รับความเสียหาย

1. การผูกขาด    จ่ายสินบน / ไม่มีการตรวจสอบ /เนื่องจากมีผู้ให้บริการเพียงรายเดียว ไม่มีการ

เปรียบเทียบ และเมื่อผูกขาดการให้บริการจึงมีการจ่ายสินบนเพื่อให้สามารถเป็นคู่ค้ากับลูกค้าได้ต่อไป

1. การได้รับค่าตอบแทนการทำงานที่ไม่เหมาะสม จน / อยากรวย / โลภ / ทำให้มีแนวโน้มที่

จะทุจริตคดโกง เพราะรายได้ไม่พอเลี้ยงตัวเอง

ข้อควรปฏิบัติเมื่อพบการทุจริต

1. ต้องตั้งสติให้ดี
2. ปรึกษาผู้รู้นอกองค์กร
3. ต้องรักษาความลับ
4. สืบหาหลักฐานทันที
5. ร้องทุกข์กล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวน
6. ฟ้องเป็นคดีอาญาด้วยตนเอง
7. ฟ้องร้องเป็นคดีแพ่งหรือคดีแรงงานต่อศาล
8. ขอคุ้มครองชั่วคราวในระหว่างพิจารณาคดี

ท่านใดสนใจเชิญ อ.เดชา กิตติวิทยานันท์  เป็นวิทยากรฝึกอบรม สอบถามรายละเอียดได้ที่ 02-9485700 คุณชัชชาลี